گواهینامه HACCP

یکی از دغدغده های همیشگی جامعه، پیشگیری از ایجاد بیماریهای حاصل از آلودگی مواد خوراکی بوده که اغلب باعث پیدایش مشکلات فراوانی میگردد. اصولا تولید و نگهداری خوراکیها نیاز به مراقبت مداوم و مستمر داشته و هرگونه قصور در این زمینه میتواند منجر به ایجاد امراضی شود که در پی آن جامعه را به خطر بیاندازد. بهمین علت و از آنجائیکه همیشه پیشگیری از درمان موثرتر میباشد، سازمان جهانی ایزو درصدد تهیه الزاماتی برآمد که در خصوص ساخت و حفظ مواد غذایی بخشنامه هایی را ارائه دهد تا از ایجاد آلودگیهای مواد خوراکی جلوگیری نماید. بدین ترتیب استاندارد HACCP تدوین و منتشر شد که درحقیقت این کلمه مخفف عبارت (HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINT ) بوده که معنی آن، آنالیز خطر و کنترل نقاط بحرانی است و در سال 1993 در صنعت غذای اروپا و کشورهای ژاپن و امریکا بعنوان استانداردی امریکایی بکار برده شد تا در روند تولید مواد هر آن بخش را که باعث بوجود آمدن آلودگی خواهد شد را پیدا کرده و کنترل نماید. همانگونه که گفته شد این استاندارد درحقیقت قصد پیشگیری از ایجاد خطرات ناشی از آلودگی را داشته و بهمین علت موجب کاهش هزینه های بسیاری میگردد که در طول مدت تولید بخاطر ایجاد آلودگی سبب نابود کردن محصولات ساخته شده و یا رفع مشکلات بوجود آمده باری بر دوش موسسات میگذارد. بنابراین میتوان اینطور عنوان نمود که دستورالعمل های مشخص شده راهکار مناسبی جهت پیشگیری از عوارض و خطرات ناشی از آلودگیهای ناشی از مواد غذایی و نیز ممانعت از انتشار آلودگیها میباشد. با این حساب آنچه از تعریف خطر در این مقوله میتوان برداشت کرد، همه خصوصیتهای فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی است که سلامتی مصرف کنندگان را مورد تهدید قرار میدهد.

الزامات اخذ گواهینامه HACCP

الزامات معین شده برای کلیه مراحل تولید از ابتدا و قسمت هایی چون حمل و نقل و پخش و حتی مصرف آنها در نظر گرفته شده اند و شرکتهای حاضر در این صنعت میبایست نگاه ویژه ای به آن داشته باشند تا بتوانند احتمال ایجاد آلودگی را به صفر برسانند. اصول این استاندارد را برایتان شرح میدهیم اما لازم بذکر است که متقاضیان گواهینامه باید ابتدا گروهی متشکل از افراد متخصص در حوزه های مختلف صنایع غذایی را مسئول اجرای اصول و بخشنامه های مورد نظر قرار دهند تا اقدامات ضروری را بصورت دقیق به انجام رسانند. در این قسمت 7 اصل مهم از این الزامات را توضیح میدهیم.

• اولین قدم آنالیز خطر میباشد و برای اینکار گروه تعیین شده باید نمودارهای OPC و FPC و دیاگرام های تولید مجموعه را مورد بازبینی های مکرر قرار داده و کلیه عملکردهای موسسه و یا سازمان را یک به یک مورد بررسی قرار دهد تا هر نوع خطر احتمالی را پیدا کرده و به کنترل آنها بپردازد.

• قدم بعد که از اهمیت بالایی بمنظور اطمینان از سلامت محصولات بدست آمده برخوردار است، یافتن نقاط کنترل بحرانی است که البته متناسب با نوع محصولات و روند عملکرد ساخت آن تغییر خواهد کرد.

• در مرحله بعد میبایست محدوده بحرانی، بطور مشخص و قابل اندازه گیری، جهت نقاط بحرانی شناسایی شده معین گردد.

• این اصل مربوط به کنترل و بازرسی است و باید از قبل سیستم های نظارتی معین شود که زمان مشخصی را برای هر نقطه بحرانی طرح ریزی کرده و به اجرای بازرسی های معین شده پرداخت.

• یکی از بخشهای دیگر این استاندارد، تعریف اقدامات اصلاحی جهت آن قسمت از روند و عملکردهایی از مجموعه است که از محدوده ایمنی خارج شده اند و میبایست آنها را تحت کنترل درآورد.

• مرحله بعد مشخص نمودن و تعریف سیستمی بمنظور نظارت و تایید تمهیدات انجام شده و دستورالعملهای اجرایی در مجموعه میباشد.

• آخرین بخش هم مربوط به مستند سازی گزارشات و اطلاعات کسب شده حین فعالیت و پیاده سازی میباشد که بخاطر تضمین ایمنی محصول و اثبات سلامت آن میباشد که بسیار مهم است.

بطور کل برنامه ریزی و تهیه طرحهای بخشنامه های استاندارد از اهمیت بالایی برخوردار است که میبایست در تمامی مراحل و اصول هفتگانه رعایت شود تا بتوان سیستم مدیریت را بدرستی اجرا کرد و با برپایی دقیق الزامات، امکان کسب گواهینامه HACCP فراهم گردد. لازم بذکر است که در بسیاری از کشورها همچنان داشتن گواهی نامه HACCP ، پس از تشکیل ایزو 22000 و قرار دادن استاندارد HACCP در میان بندهای مهم و اساسی ISO 22000 ، همواره امتیاز بشمار میرود و اغلب موسسات بغیر از سیستم مدیریت صنایع غذایی این گواهی نامه را اخذ مینمایند.